تفاوت بین کابلهای فشار قوی زمینی و هوایی
کابلهای فشار قوی به عنوان رگ‌های حیاتی شبکه‌های برق، نقش بسیار مهمی در انتقال انرژی الکتریکی ایفا می‌کنند. این کابل‌ها بسته به شرایط محیطی، اقتصادی و فنی به دو دسته اصلی زمینی و هوایی تقسیم می‌شوند. هر یک از این دو نوع کابل مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب نوع مناسب کابل برای یک پروژه، مستلزم بررسی دقیق عوامل مختلف است. در این مقاله، به مقایسه جامع کابل فشار قوی زمینی و هوایی پرداخته شده و تفاوت‌های اصلی آن‌ها از نظر ساختار، نصب، مزایا، معایب و کاربردها بررسی می‌شود .
ساختار کابلهای فشار قوی زمینی و هوایی
کابلهای فشار قوی زمینی:این کابل‌ها معمولاً در زیر زمین یا داخل تونل‌ها نصب می‌شوند. ساختار آن‌ها شامل یک یا چند هادی مسی یا آلومینیومی، عایق (معمولاً XLPE یا EPR)، روکش فلزی (برای محافظت در برابر خوردگی) و غلاف خارجی (معمولاً PVC یا پلی اتیلن) است.
کابلهای فشار قوی هوایی:این کابل‌ها بر روی برج‌ها یا تیرهای برق نصب می‌شوند. ساختار آن‌ها مشابه کابلهای زمینی است، اما به دلیل قرار گرفتن در معرض شرایط محیطی سخت‌تر، از عایق‌ها و روکش‌های مقاوم‌تری استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: انواع کابل کواکسیال
نصب و اجرای کابل‌ها
نصب کابل‌ها فرآیندی دقیق و تخصصی است که نیازمند دانش فنی، مهارت و رعایت استانداردهای ایمنی است. این فرآیند از مرحله برنامه‌ریزی و طراحی مسیر کابل تا اتصال نهایی کابل به تجهیزات الکتریکی را شامل می‌شود. در مرحله اول، مسیر کابل با توجه به نقشه‌های فنی و شرایط محیطی تعیین می‌شود. سپس، با استفاده از ابزارهای مناسب، ترانشه یا کانال‌هایی برای جایگذاری کابل‌ها حفر می‌شود. پس از قرار دادن کابل‌ها در مسیر تعیین شده، اتصالات لازم با استفاده از اتصالات مخصوص و ابزارهای مناسب برقرار می‌شود. در نهایت، مسیر کابل‌ها با خاک یا مواد عایق پوشانده می‌شود تا از آسیب‌های فیزیکی و تأثیرات محیطی محافظت شوند.
اجرای کابل‌ها به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها گفته می‌شود که پس از نصب کابل‌ها انجام می‌شود و شامل تست و راه‌اندازی سیستم است. پس از اتمام نصب، کابل‌ها از نظر مقاومت عایقی، پیوستگی هادی‌ها و سایر پارامترهای الکتریکی تست می‌شوند. در صورت تأیید نتایج تست‌ها، کابل‌ها به شبکه برق متصل شده و سیستم راه‌اندازی می‌شود. اجرای کابل‌ها شامل تنظیمات حفاظتی، کنترل و مانیتورینگ سیستم نیز می‌شود. در طول بهره‌برداری از سیستم، نظارت بر عملکرد کابل‌ها و انجام تعمیرات و نگهداری دوره‌ای از اهمیت بالایی برخوردار است.
نصب کابلهای زمینی:نصب این کابل‌ها شامل حفر ترانشه، قرار دادن کابل در ترانشه، پر کردن ترانشه با خاک و پوشش آن است. این فرآیند نسبتاً زمان‌بر و پرهزینه است، اما به دلیل قرارگیری کابل در زیر زمین، از آسیب‌های فیزیکی و تأثیرات محیطی محافظت می‌شود.
نصب کابلهای هوایی:نصب کابلهای هوایی شامل نصب برج‌ها یا تیرهای برق، کشیدن کابل‌ها بین برج‌ها و اتصال آن‌ها به تجهیزات پست است. این روش نصب سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر از روش زمینی است، اما کابل‌ها در معرض عوامل جوی مانند باد، باران، برف و آلودگی قرار دارند.
بیشتر بخوانید: سیم نصب ثـابت
مزایا و معایب کابل های زمینی و هوایی
مزایای کابلهای زمینی:
امنیت بالاتر: احتمال آسیب دیدن کابل‌ها در اثر حوادث طبیعی یا??کمتر است.
ظاهر زیباتر: وجود کابل‌ها در زیر زمین، منظر شهری را بهبود می‌بخشد.
کمتر تحت تأثیر عوامل محیطی: کابلهای زمینی کمتر در معرض آلودگی، خوردگی و تخریب ناشی از عوامل جوی قرار دارند.
ظرفیت انتقال جریان بالاتر: به دلیل خنک‌سازی بهتر، این کابل‌ها می‌توانند جریان‌های بالاتری را منتقل کنند.
معایب کابلهای زمینی:
هزینه نصب بالا: حفر ترانشه و نصب کابل در زیر زمین هزینه زیادی دارد.
زمان نصب طولانی: فرآیند نصب کابلهای زمینی زمان‌بر است.
تعمیر و نگهداری دشوار: در صورت بروز مشکل، تعمیر و نگهداری کابلهای زمینی دشوارتر است.
مزایای کابلهای هوایی:
هزینه نصب پایین: نصب کابلهای هوایی نسبت به کابلهای زمینی ارزان‌تر است.
زمان نصب کوتاه: فرآیند نصب کابلهای هوایی سریع‌تر است.
دسترسی آسان برای تعمیر و نگهداری: در صورت بروز مشکل، تعمیر و نگهداری کابلهای هوایی آسان‌تر است.
معایب کابلهای هوایی:
خطر برق‌گرفتگی: احتمال برق‌گرفتگی در اثر تماس با کابلهای هوایی بیشتر است.
آسیب‌پذیری در برابر عوامل محیطی: کابلهای هوایی در معرض آسیب‌های ناشی از باد، باران، برف، آلودگی و برخورد اجسام خارجی قرار دارند.
تأثیر منفی بر منظر شهری: وجود برج‌ها و تیرهای برق، منظر شهری را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
کاربردهای کابلهای فشار قوی زمینی و هوایی
- کابلهای زمینی:
مناطق شهری و صنعتی: به دلیل محدودیت فضا و نیاز به امنیت بالاتر، از کابلهای زمینی استفاده می‌شود.
عبور از زیر رودخانه‌ها و دریاچه‌ها: برای انتقال انرژی به جزایر یا مناطق دور افتاده، از کابلهای زیر دریایی استفاده می‌شود.
- کابلهای هوایی:
مناطق روستایی و کم‌جمعیت: به دلیل هزینه کمتر نصب، از کابلهای هوایی استفاده می‌شود.
خطوط انتقال طولانی‌مدت: برای انتقال انرژی در مسافت‌های طولانی، از کابلهای هوایی استفاده می‌شود.
سخن پایانی
انتخاب بین کابلهای فشار قوی زمینی و هوایی، به عوامل مختلفی از جمله شرایط محیطی، اقتصادی، فنی و اجتماعی بستگی دارد. هر یک از این دو نوع کابل مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب مناسب‌ترین گزینه، نیازمند بررسی دقیق و همه جانبه است. مهندسان برق باید با در نظر گرفتن تمام عوامل مؤثر، بهترین تصمیم را برای انتخاب نوع کابل اتخاذ کنند.